Vai trò của đội ngũ trí thức Lâm Đồng trong xây dựng và phát triển văn hoá đáp ứng yêu cầu phát triển toàn diện, bền vững

Vị trí, vai trò của đội ngũ trí thức trong xây dựng và phát triển văn hoá xã hội

Trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, đội ngũ trí thức đóng vai trò hết sức quan trọng trên nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực văn hóa. Hiện nay, trước yêu cầu của thời kỳ mới, việc phát huy tài năng, trí tuệ và tâm huyết của đội ngũ trí thức là nhiệm vụ cấp thiết được đặt ra nhằm góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đội ngũ trí thức có nhiệm vụ tìm tòi, phát hiện, xây dựng hệ thống quan niệm, khái niệm, quy luật, phạm trù, tính chất của nền văn hóa dân tộc, khái quát thực tiễn phát triển văn hóa dân tộc, đúc rút thành hệ thống lý luận về văn hóa và phát triển.

Từ thực tiễn phát triển văn hóa dân tộc, từ những kinh nghiệm của thế giới, đội ngũ trí thức Việt Nam đã tổng kết thực tiễn, rút ra những bài học, phát triển lý luận về xây dựng nền văn hóa dân tộc, phù hợp với quy luật khách quan cũng như điều kiện cụ thể của đất nước và bối cảnh khu vực, quốc tế. Nhiều nội dung mới về xây dựng và phát triển nền văn hóa dân tộc đã được đội ngũ trí thức đề xuất, trở thành những định hướng, những nhiệm vụ quan trọng phát triển văn hóa, như văn hóa là nền tảng tinh thần, là mục tiêu, là động lực, là sức mạnh nội sinh trong phát triển đất nước, sức mạnh mềm văn hóa, công nghiệp văn hóa, thị trường các sản phẩm và dịch vụ văn hóa,...

Có thể thấy, những sáng tạo không ngừng của đội ngũ trí thức trong lĩnh vực lý luận đã góp phần quan trọng làm sáng rõ sự phát triển nền văn hóa mới của Việt Nam trong thời kỳ đổi mới nói riêng cũng như con đường phát triển của đất nước nói chung. Chính vì vậy, Đảng ta đã khẳng định: “Đội ngũ trí thức đã đóng góp tích cực vào xây dựng những luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần làm sáng tỏ con đường phát triển của đất nước và giải đáp những vấn đề mới phát sinh trong sự nghiệp đổi mới; trực tiếp đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao dân trí và bồi dưỡng nhân tài; sáng tạo những công trình có giá trị về tư tưởng và nghệ thuật, nhiều sản phẩm chất lượng cao, có sức cạnh tranh; từng bước nâng cao trình độ khoa học và công nghệ của đất nước, vươn lên tiếp cận với trình độ của khu vực và thế giới”

Bên cạnh đó, việc ứng dụng khoa học - công nghệ, đặc biệt là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã làm thay đổi cách thức sáng tạo, thực hành văn hóa. Sự tiên phong của đội ngũ trí thức trong việc tạo ra những sản phẩm khơi dậy tiềm năng sáng tạo văn hóa của con người là những đóng góp hết sức thiết thực trong việc xây dựng nền văn hóa dân tộc.

Nghị quyết Trung ương 9 (khóa XI) cùng với nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Đảng, tiếp tục khẳng định, nhấn mạnh vai trò quản lý của Nhà nước, vai trò chủ thể sáng tạo văn hóa của nhân dân, tạo nên một chỉnh thể đầy đủ gồm các chủ thể cơ bản trong xã hội: Đảng, Nhà nước và nhân dân. Mọi người Việt Nam phấn đấu vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, đều tham gia xây dựng và phát triển văn hóa nước nhà. Công nhân, nông dân, trí thức là nền tảng của khối đại đoàn kết toàn dân, cũng là nền tảng của sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước. Đội ngũ trí thức gắn bó với nhân dân giữ vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa. Đội ngũ trí thức là trụ cột để xây dựng và phát triển văn hóa, là lực lượng then chốt trong cách mạng khoa học kỹ thuật và văn hóa. Xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức để phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc là yêu cầu cấp thiết hiện nay.

Trí thức khoa học và công nghệ trong xây dựng và phát triển văn hoá đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững

Sau 30 năm hình thành và phát triển, là tổ chức chính trị - xã hội của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ ở địa phương, Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Lâm Đồng (Liên hiệp Hội Lâm Đồng) đã thực hiện tốt các chức năng nhiệm vụ của mình là: tập hợp, đoàn kết, phát huy trí tuệ sáng tạo của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ tỉnh Lâm Đồng; nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, chuyển giao các tiến bộ khoa học và kỹ thuật vào sản xuất và đời sống; tổ chức các hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội nhằm góp phần xây dựng cơ sở khoa học cho việc hoạch định và thực hiện các đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, các chương trình dự án đầu tư quan trọng của tỉnh… đặc biệt là công tác tập hợp đội ngũ trí thức, phát huy vai trò của đội ngũ trí thức trong lao động, sáng tạo góp phần phát huy vai trò nòng cốt của liên minh Công – Nông – Trí trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Lâm Đồng là nơi tập hợp, phát huy tư duy, sức sáng tạo của đội ngũ trí thức, là nơi để đội ngũ trí thức gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm trong công tác nghiên cứu, quản lý, triển khai. Một điều kiện rất thuận lợi là, trong 39 tổ chức thành viên của Liên hiệp Hội, hoạt động rất đa dạng, trên lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khoẻ, xây dựng, quy hoạch và phát triển đô thị, khoa học – công nghệ, giáo dục – đào tạo… là nơi quy tụ đông đảo các nhà khoa học chuyên môn cao thuộc các viện, trường như: Trường Đại học Đà Lạt, Trường Đại học Yersin Đà Lạt, Viện Nghiên cứu hạt nhân, Viện Nghiên cứu Khoa học Tây Nguyên, Viện Khoa học hàn lâm Nam Trung bộ và Tây Nguyên, Trung tâm nghiên cứu khoai tây, rau và hoa… thông qua các hội thảo, semina khoa học đơn vị đã phổ biến các kiến thức mới về khoa học và công nghệ; tổ chức các lớp tập huấn các kiến thức về khoa học – công nghệ, nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ thông minh, ứng dụng phần mềm, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ cho nhiều đối tượng trong xã hội.

Trường Cao đẳng Y tế, Chi nhánh dưỡng sinh tỉnh, Hội Đông y, Hội Y học Lâm Đồng đã tổ chức các buổi sinh hoạt khoa học kỹ thuật giới thiệu về các nghiên cứu, phát hiện mới trong lĩnh vực y khoa, phát động Nhân dân trồng và sử dụng thuốc nam để điều trị các chứng bệnh thông thường, tổ chức tuyên truyền, vận động người dân bài trừ các hình thức lợi dụng nghề nghiệp để hoạt động mê tín dị đoan ảnh hưởng đến sức khỏe, không ngừng nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, kết hợp hài hòa, đúng đắn giữa y học cổ truyền và y học hiện đại, hướng dẫn người dân tập luyện dưỡng sinh nâng cao sức khỏe. Công ty TNHH MTV vắc xin pasteur Đà Lạt đã khánh thành nhà máy sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe, nghiên cứu thành công 17 sản phẩm, ngoài nghiên cứu và phát triển các sản phẩm vắc xin, Công ty không ngừng đầu tư cho công tác nghiên cứu phát triển sản phẩm mới đưa ra thị trường, cải tiến sản phẩm hiện có nhằm nâng cao sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là “Nghiên cứu phát triển sản phẩm vắc xin thương hàn vi cộng hợp”.

Liên hiệp Hội thường xuyên tổ chức các buổi toạ đàm, hội thảo khoa học, hội thảo tư vấn với sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học có kinh nghiệm phong phú, trình độ chuyên môn sâu để bàn luận, đề ra những giải pháp phát triển ngành, phát triển kinh tế xã hội với các chủ đề được xã hội quan tâm, vấn đề xã hội đang bức xúc như: Đề xuất các giải pháp phòng, chống ùn tắc giao thông tại thành phố Đà Lạt; Giải pháp khôi phục và bảo tồn các giá trị truyền thống văn hóa của các dân tộc bản địa tại Lâm Đồng; Ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao và những tác động của việc sản xuất rau, hoa trong nhà màng, nhà kính đến môi trường, khí hậu và cảnh quan, môi trường thành phố Đà Lạt; đề xuất các giải pháp khắc phục điều chỉnh nhằm đảm bảo cho ngành sản xuất rau, hoa phát triển một cách bền vững”; các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nước sinh hoạt tại các vùng dân cư tập trung trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng; các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại tỉnh Lâm Đồng…

Là một đơn vị hoạt động trên lĩnh vực khoa học công nghệ, Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Lâm Đồng đã không ngừng phấn đấu, nổ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình trên các mặt công tác, đặc biệt là công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức khoa học công nghệ; ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất và đời sống; tổ chức tốt hoạt động sáng tạo kỹ thuật thông qua Hội thi Sáng tạo kỹ thuật và Cuộc thi Sáng tạo thành thiếu niên, nhi đồng tỉnh Lâm Đồng hàng năm và đã đạt được những kết quả nhất định góp phần thúc đẩy công cuộc thi đua lao động và sáng tạo của mọi tầng lớp nhân dân. Các giải pháp đạt giải đã được ứng dụng vào thực tế góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập; tiết kiệm chi phí sản xuất nhỏ hộ gia đình cũng như ứng dụng vào sản xuất và đời sống đem lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà.

Phong trào sáng tạo khoa học kỹ thuật thông qua tổ chức các Cuộc thi, Hội thi sáng tạo kỹ thuật ngày càng lan tỏa và được đông đảo cán bộ, nhân dân hưởng ứng tham gia; số lượng, chất lượng các giải pháp dự thi ngày càng tăng, điều này phản ánh trình độ, năng lực sáng tạo về khoa học kỹ thuật của tỉnh nhà ngày càng cao, phù hợp với sự nghiệp phát triển mạnh mẽ của công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở địa phương.

Đội ngũ trí thức là lực lượng có vai trò chủ đạo trong việc sáng tạo ra các công trình, tác phẩm văn hóa, nghệ thuật có giá trị cao, góp phần lưu giữ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc; đồng thời, thông qua các hoạt động giao lưu, hợp tác quốc tế về văn hóa, góp phần làm cho nền văn hóa nước nhà ngày càng hiện đại, phong phú và tiến bộ, cũng như quảng bá các giá trị văn hóa Việt Nam đến với bạn bè quốc tế và tiếp thu, truyền bá những tinh hoa văn hóa nhân loại vào Việt Nam.

Thông qua hoạt động lao động trí óc, đội ngũ trí thức Việt Nam hiện nay từng bước đưa văn hóa trở thành một ngành kinh tế theo hướng phát triển công nghiệp văn hóa, để văn hóa không chỉ phát huy giá trị tinh thần, mà còn trở thành một nguồn lực trong phát triển kinh tế của đất nước.

Ngày 24/11/2023, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban Nghị quyết 45-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững. Nghị quyết đã xác định quan điểm xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh toàn diện là đầu tư cho xây dựng, bồi đắp “nguyên khí quốc gia”; chú trọng phát triển đội ngũ trí thức Việt Nam cả trong và ngoài nước, có cơ chế, chính sách đột phá thu hút, trọng dụng trí thức, đặc biệt là trí thức tinh hoa, chuyên gia đầu ngành và nhân tài của đất nước; quan tâm đào tạo, bồi dưỡng lớp trí thức trẻ, kế cận; tạo môi trường, điều kiện và động lực để phát huy vai trò, sự cống hiến của đội ngũ trí thức. Đây là một trong những cơ sở, là điều kiện thuận lợi để Liên hiệp các hội KH&KT tỉnh tiếp tục phát huy sức mạnh của đội ngũ trí thức trong hệ thống Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Lâm Đồng.

Thực tiễn phát triển của thế giới đã chứng minh không chỉ tài nguyên thiên nhiên, mà trí thức cũng là nguồn của cải giá trị thúc đẩy sự phát triển của văn hoá, xã hội. Trong bối cảnh thế giới, cũng như đất nước đang bước vào cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, đội ngũ trí thức sẽ là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của đất nước nói chung và tỉnh Lâm Đồng nói riêng, góp phần hiện thực mục tiêu phát triển toàn diện, bền vững.

XUÂN HUYỀN